پێنچ شه‌مه‌ 20 گوڵان 2724

مامه قالــــــــه‌! ئه‌ی ده‌روپش

نووسینی به‌‌ڕێز: ح.س. سۆران
مامه قالــــــــه‌! ئه‌ی ده‌روپش


¢- خولقپنه‌ری گه‌نجی هونه‌ر ! خاوه‌ هونه‌ری گه‌ل ڵه‌روه‌ر ، دۆستی گیانی گیانی دوکته‌ر(3)، ده‌ستبه‌تاێی خاوه‌ن منداێ ، ئه‌ی ڵسڵۆژی ئاکادپمیا و زانکۆی نه‌زمی به‌زمی شمشاێ ، ماموه‌ستای شوبپژت و شۆڵه‌ن ، مپمێی ئۆژگی یاماها و لۆتی به‌رقی و قه‌میش و فه‌ن ، رۆێه‌ی زگماکی ساکاری کۆنه هه‌واری ئپش و غه‌م ، ڵه‌ڵووله‌ی عاشقی کوردان ، سووتاوی تیشکی وشکی شه‌م ، وپێی هه‌واری چۆێ و هۆێ و ده‌شت وچه‌م ، نانه‌وچنی نانی شوانی و مه‌ژرۆیی کاتی به‌یانی ، ڵاکت ئه‌نجام دا ڵژ به‌ دێ ، له‌ هه‌وێ و کار قه‌ت نه‌تکرد سێ ، رۆێه‌ی شاخ و داخ و به‌رد بوی ، شوانی مه‌ژ و مه‌ردی هه‌رد بوی .

به‌ ناوی کوردستانی گه‌وره‌ ! مامه‌ قاله‌ (1) !:

عه‌بدوێێای سۆران ، شمشاێ ژه‌نی مه‌زنی ره‌به‌ن ، رۆێه‌ی زه‌مان Ø› ده‌نگی زه‌نگی خۆش ئاهه‌نگ و هه‌وای شه‌نگی کۆنی مپژو ، بیرخه‌ره‌وه‌ی هه‌ست بزوپنی سه‌رده‌می زو ، ڵیری ده‌وران ، ئه‌ی ئاهه‌نگسازی به‌ ئاوه‌ز ، ئه‌ی داهپنه‌ری بپ نیشان . هاوژپ و هاوژازی سۆزی ساز ، ڵارپزه‌ری دنیایه‌ راز ، هونه‌رمه‌ندی شازی بپ ناز ، ئه‌ی ئیلهامی ڵژ ڵه‌یامی قا م و به‌یت و به‌سته‌ و ئاواز .


¢- ئه‌ی ده‌وێه‌مه‌ندی ده‌ستبه‌تاێ ،هه‌ناسه‌سارد ، ڵسڵۆژی لپدانی شمشاێ ، خۆپندکاری مه‌کته‌بی شوانی و ده‌شته‌وانی ،ئه‌ی قوتابی کپو و چیا و ده‌شت و ده‌وه‌ن ، لپده‌ری شمشاێی ره‌سه‌ن ، رۆێه‌ی شه‌وپن(2) و بانه‌مه‌ژ ، ده‌زگیرانی ڵه‌ری جوانی ، چاودپری مه‌ژ ، وه‌ستای ئیشی ڵه‌ز و کار و به‌ر خه‌وانی ، تۆ بازی ده‌وری ته‌ره‌غه‌ و چیاکانی موکوریانی .


¢- خولقپنه‌ری گه‌نجی هونه‌ر ! خاوه‌ هونه‌ری گه‌ل ڵه‌روه‌ر ، دۆستی گیانی گیانی دوکته‌ر(3)، ده‌ستبه‌تاێی خاوه‌ن منداێ ، ئه‌ی ڵسڵۆژی ئاکادپمیا و زانکۆی نه‌زمی به‌زمی شمشاێ ، ماموه‌ستای شوبپژت و شۆڵه‌ن ، مپمێی ئۆژگی یاماها و لۆتی به‌رقی و قه‌میش و فه‌ن ، رۆێه‌ی زگماکی ساکاری کۆنه هه‌واری ئپش و غه‌م ، ڵه‌ڵووله‌ی عاشقی کوردان ، سووتاوی تیشکی وشکی شه‌م ، وپێی هه‌واری چۆێ و هۆێ و ده‌شت وچه‌م ، نانه‌وچنی نانی شوانی و مه‌ژرۆیی کاتی به‌یانی ، ڵاکت ئه‌نجام دا ڵژ به‌ دێ ، له‌ هه‌وێ و کار قه‌ت نه‌تکرد سێ ، رۆێه‌ی شاخ و داخ و به‌رد بوی ، شوانی مه‌ژ و مه‌ردی هه‌رد بوی .


¢- مامه‌ قاله‌ !به‌ سۆزی ده‌نگی شمشاێت ، به‌ قامکی ڵژ خه‌یاێت ،بۆم لپده‌ مۆسیقای کۆنی ڵپشو ، بمبه‌ره‌وه‌ به‌ره‌و مپژوی سه‌رده‌می زو¦
¢- سۆزی لۆره‌ی شمشاێه‌که‌ت ، هپزی هه‌ستی شنه‌ی مه‌ستی جامی خه‌ستی خه‌یاێه‌که‌ت ،کزه‌ی ئامپره‌‌ زاێه‌که‌ت ،دێبزوپنه‌ و تۆشه‌ی دێه‌ ، رامکه‌ری مرۆچی سێه‌ ، ده‌نگی هه‌زاری سه‌ر چێه‌ . ئه‌و لاوژه‌ و به‌سته‌ و حه‌یرانه‌ ،بیرخه‌ره‌وه‌ی کاتی زوه‌ ، ڵه‌ژه‌ی دیژۆکی زیندوه‌ ، هی ده‌وره‌ی بوداق سوێتانه‌ ، که‌ سه‌رداری موکوریانه‌ ،خاوه‌نی قۆشه‌ی کوردانه‌ی زه‌ربی (4) خاکی کوردستانه‌ ،سروه‌ی باسه‌ری ئپواره‌ی ده‌شتی چۆمی مه‌جید خان و بناری چۆمی لاوپن و هه‌واری کۆنه‌لاجانه‌ ، شه‌ماێی ده‌شتی شامات و نه‌سیمی گوندی دریازو شه‌قه‌ی ماچی کچی کۆێانی ماچانه‌(5) ، شه‌قامی کۆنی مپژویی هه‌رپمی شاری وپرانه‌ (6) ، قه‌ێای سه‌ربه‌رزی سه‌رداره‌ ، که‌ بووکی شاری بووکانه‌(7) ، که‌ شاری کاکه‌ سۆرانه‌ ، خوژه‌ی ئاوی شین و ئاویی که‌ناری تاچگه‌یی کرژی هه‌رپمی که‌سکی شه‌ێماشه‌ ، خوژپنی چۆمی که‌ێوپیه‌ و ته‌وژمی گاده‌ری ڵه‌نگی خوژ و ڵانه‌ ، وه‌بیرهپنی شاری سنه‌ و ئه‌میرانی ئه‌رده‌ێان و قه‌سری کۆنی ڵاێه‌نگان و زرپبارو قه‌ێای کۆنی مه‌ریوانه‌ ، وه‌سفی کپوی ئاویه‌ره‌ی بووکی شه‌نگی کوردستانه‌ ، ئاوره‌ سووره‌که‌ی زه‌ژده‌شته‌ ، که‌ رۆێه‌ی شازی سه‌رده‌شته‌ ، مپژوی شاری چوارچرایه‌و و مه‌دحی ڵپشه‌وای ڵپشینه‌ ، که‌ خۆشه‌ویستی خه‌ێکیه‌ و سه‌رۆک کۆماری کوردانه‌ .

¢- مامه‌ قاله‌ !به‌ سۆزی ده‌نگی شمشاێت ، به‌ قامکی ڵژ خه‌یاێت ،بۆم لپده‌ مۆسیقای کۆنی ڵپشو ، بمبه‌ره‌وه‌ به‌ره‌و مپژوی سه‌رده‌می زو .
¢- ئه‌و شمشاێه‌ هه‌ست بزوپنه‌ ، خه‌م ره‌وپنه‌ ، ناێه‌ی ئه‌شعاری ناێیه‌ ، تۆزی رپگه‌ی شاره‌زوری هۆنه‌رپکی رپگه‌دووره‌ ، وه‌ێامی نامه‌ی سالم و داری ڵیری ڵیرمه‌سووره‌ ، سنووری چۆمی خاڵووره‌ ،هپند حه‌زنیه‌ ، خه‌زپنه‌ و کانی ئه‌سرینه‌ ،سه‌بوونی ده‌شتی هه‌ولپر و گه‌رمای گه‌رمی گه‌رمیانه‌ ، شه‌خته‌ی کوپستانی قه‌ندیله‌ ،قیبله‌ی قنجی کوردستانه‌ ،به‌ وپنه‌ی به‌یتی دمدمه‌ و هه‌ستی نه‌رمی مه‌موزینه‌ . ته‌زبپحی میری لاله‌شه‌ ، کتپبی مه‌سحه‌فا ره‌شه‌(8) ، حه‌سپنه‌ری رۆح و مپشک ومرخ و بیر و له‌شه‌ ، قه‌ێای کۆنی شاری دپرین ، هه‌ولپر ڵپته‌ختی خوپن شیرین ، ماێی ئپستای کورده‌ ژنه‌ ، که‌ ژاندارکی کوردستانه‌ ، جپگه‌ی شانازی هه‌موانه‌ .


¢- ئه‌و شمشاێه‌ت، ئه‌و ئامپره‌ ڵژ له‌ ناێه‌ت ، رامده‌چه‌نپ ،مپژوی کوردم وه‌بیردپنپ ، له‌ ئوقیانووسی خه‌یاێدا ، له‌ نپو گۆلاوی هه‌واێ دا ، ده‌مباته‌ به‌رزایی به‌رزان ، زپد و دروشمی چازانی ، شپخ سه‌لام و شپخ ئه‌حمه‌د و سه‌رۆک مسته‌فا بارزانی Ø› ده‌مباته‌و سوله‌یمانی و شاری کۆنه‌ ، شاری گه‌وره‌ی مه‌لیک مه‌حموودی تاقانه‌ ، شاری شپعر و هه‌ست و هونه‌ر، مینگه‌ی هۆنه‌ ، ده‌مباته‌ سه‌رگردی یاره‌ - گۆیژه‌ و ئه‌زمه‌ر له‌وپ دیاره‌ -، ده‌مباته‌وه‌ گردی سه‌یوان ، گێکۆی مرۆچی خاوه‌ن بیر ، مه‌کۆی هونه‌رمه‌ند و هۆزان ،جپی شانازی هۆزی کوردان ، قه‌برستانی شه‌هیده‌کان ، شه‌هیده‌کانی کوردستان ،کوردستانی گه‌وره‌ی سۆران .


¢- شنه‌ی ده‌نگی هه‌ستی ڵه‌نجه‌ت، وه‌بیر هپنی قه‌ێڵه‌زه‌ی چۆمی سیروانه‌ ،به‌رجه‌وه‌ندی کپوی هژگه‌(9) و دوندی ته‌ته‌و و شاخ و داخی ڵژ له‌ باخی ناوچه‌ی هه‌ورام و گۆرانه‌ ، خۆژه‌ی تاچگه‌ی کرژی بێ و ماریفه‌تو ڵیر شالیاری ڵیری ته‌خته‌ ، قسه‌ی حه‌ققی سه‌ره‌نجامی(10) سووێتان ساهاکی دپرینی ڵه‌یام هپنی دێۆچانه‌ ،تیشکی ئاته‌شگه‌ی له‌مپژی کپوی شاهۆی کن ڵاویه‌ و به‌رگی مپژوی به‌رده‌نووسی هه‌رپمی گوندی هه‌جیج و سانه‌کانی هه‌ورامانه‌ ، که‌ کان و کانی سانانه‌ .

¢- مامه‌ قاله‌ !به‌ سۆزی ده‌نگی شمشاێت ، به‌ قامکی ڵژ خه‌یاێت ،بۆم لپده‌ مۆسیقای کۆنی ڵپشو ، بمبه‌ره‌وه‌ به‌ره‌و مپژوی سه‌رده‌می زو¦

¢- ده‌نگی خۆشی شمشاێه‌که‌ت ، هه‌ستی سروه‌ی شنه‌ی نه‌رمی گۆمی وانه‌ -که‌ هی ئپمه‌ و به‌ ده‌ست وانه‌ - ده‌قی مپژوی شه‌ره‌فخانه‌ ،شۆژشه‌که‌ی ئاژاژات و ئاگریداغی ئیحسانی نووری قاره‌مانه‌ . مناره‌ی مزگه‌وتی نه‌مرووت ، چیژۆکی ناوچه‌ی جزیر و ده‌شتی سه‌وزی بادینانه‌ ، گوێی باژپژی بۆتانه‌ . زریانی کاتی ئپواره‌ی که‌ێه‌شاره‌که‌ی ئامپده‌ و بزاچی مه‌زنی فه‌رهه‌نگی بنه‌ماێی به‌درخانه‌ ، خه‌باتی داده‌له‌یلایه‌ و گرتوخانه‌ی ئپمره‌لیه‌ ، جپگه‌ی ئاڵۆی دێۆچانه‌ ، شۆژشی شپخ عوبه‌یدیلا و شپخ سه‌عیدی میری ڵیری ڵیرانه‌ .

¢- به‌ هۆی ده‌نگت، به‌ هۆی ڵه‌نجه‌ی داهپنه‌ری شه‌نگت ،دمبه‌یته‌وه‌ باێه‌خانه‌ی کۆنی مپژوی کاتی ڵپشو ، ده‌چمه‌وه‌ کپوی بپستوون ، قه‌ێای فه‌رهاد، ڵاێه‌وانی کوردی ناشادی ره‌نج به‌باد ، تاقی تاقوه‌ستان ئه‌بینم ،شاری کرماشانی مه‌زن ، قه‌لبی کوردستانی گه‌وره‌ ، شانازی سۆران ئه‌بینم ، کتپبی فه‌رهاد و شیرین ، هه‌رچه‌ن مه‌واتان  ئه خوپنم ، هۆنراوه‌ی شاعیری نه‌مر ، خانای قوبادی بیره‌وان ، رۆێه‌ی دێۆچان ئه‌خوپنم . ده‌مبه‌یه‌وه‌ کووچه‌کانی شاری دپرینه‌ی دینه‌وه‌ر ، سه‌دان که‌سی خاوه‌ن بیر و مرۆچی چازان ئه‌بینم ، ده‌چمه‌وه‌ عیلامی (11)ڵپشو ، له‌ مه‌یدانی شاری ئیلام ، ڵه‌یکه‌ری شاعیری نه‌مر ،غوێامژه‌زاخان ئه‌بینم ، شاکه‌ و مه‌سوورخان ئه‌بینم ، عپلی گه‌وره‌ی به‌ختیاری و که‌ێوژ و له‌ک ، مرۆچی دێڵاکی ره‌به‌ن ، خه‌ێکی لوژستان ئه‌بینم .

¢- سۆزه‌ی ده‌نگی شمشاێی تو ، قامیشی نپو به‌ تاێی تۆ ، مپژوی شاری قامیشلیه‌ و دیژۆکی کۆنی عه‌فرینه‌ ، یادی کرمانجی ئیزه‌دی و گۆلی سپوان و لاچینه‌ ،باسی شیروان و قووچانی خوراسانه‌ ، ڵه‌یامی شاری جابانه‌ (12).


¢- ناێه‌ی شمشاێی شه‌نگی تۆ ، کزه‌ی ده‌روونی ته‌نگی تۆ ، ده‌نگی کۆنی ڵه‌ری ژینه‌ ، فۆلکۆره‌، که‌له‌ڵووره‌ ، قسه‌ی لاس و سیامه‌نده‌ و باسی به‌یتی مه‌م و زینه ، قه‌تاری عه‌لی مه‌ردانه‌ و سه‌حه‌ری ده‌نگی سپوه‌یه‌ و ڵپزی هپزو مایه‌ی ژینه ، سروودی به‌زه‌و ئه‌وینه‌ ، دژی کپشه‌ و زوێم و رق و قینه‌ .

¢مامه‌ قاله‌ !به‌ سۆزی ده‌نگی شمشاێت ، به‌ قامکی ڵژ خه‌یاێت ،بۆم لپده‌ مۆسیقای کۆنی ڵپشو ، بمبه‌ره‌وه‌ به‌ره‌و مپژوی سه‌رده‌می زو¦
¢- ده‌نگی لۆره‌ی ئه‌و شمشاێه‌ت ، هۆره‌ و سیاچه‌مانه‌یه‌ ، تژاژپدیای ساێ و قه‌ژن و بانگه‌وازی زه‌مانه‌یه‌ ، بالۆره‌ی حوزنی حه‌یرانی جانانه‌یه‌ ، شینی دایکی شه‌هیدانی کوردستانه‌ ، ناێه‌ی زامی سارده‌وه‌ بوی ڵپشمه‌رگه‌یه‌، که‌ گیانفیدا و قاره‌مانه‌ ، زمانی حاێی هه‌ژاره‌ ، بۆێه‌ی مرۆچی بپکاره‌ ، ئاهوناێه‌ی برسیان و ئاواران و بپ ماێانه‌ ، سروودپکی راسته‌وخۆیه‌ ، دژ به ئه‌نفال و حه‌ێه‌بجه‌و به‌ سه‌رده‌شت و داره‌له‌ک و قه‌ێاتانه‌ .

¢مامه‌ قاله‌ ! قاێه‌ مه‌ژه‌ ! هه‌ر ئه‌ونده‌ !

مانای بژپک له‌ وشه‌کان :
(1) مامه‌ قاله‌ = ماموه‌ستا قاله‌ مه‌ژه‌ ، شمشاێ ژه‌نی ناسراوی کورد . (2) شه‌وپن = شه‌و له‌وه‌ژی ران . (3) دوکته‌ر = دوکتور ¦ ( 4) زه‌رب ( زه‌ربی قۆشه‌ و سکه‌ ) . (5) کۆێانی ماچان = جپگه‌یه‌که‌ لای خانپ . (6) شاری وپران = شاروپرانی موکوریان . (7) بووکان = بۆکان . (8) مه‌سحفا ره‌ش = کتپبی ڵیرۆزی ئایینی هاو خوپنه‌ ئیزه‌دیه‌کان . (9) هژگه‌ یا وژگه‌ “ کپوپکی رماوه‌ سه‌یره‌ ، له‌ فه‌راغی چۆمی سیروان . ( 10 ) سه‌ره‌نجام = کتپبی ئایینی هاو خوپنه ئه‌هلی حه‌قه‌کان . (11) عیلام = وێاتی کۆنی عیلام . (12) جابان = شارپکی کورد نشینه‌ لای تاران
2007-01-14 11:22:07

17 ساڵ و 3 مانگ و 23 کاتژمێر و 3 خوله‌ک ، پێش بڵاوکراه‌وه‌ته‌وه‌
ناوه‌رۆکی ئه‌م نووسینه‌ ڕاو تێبینی نووسه‌ره، ماڵپه‌ڕی پ.س.ک هیچ لێی به‌رپرسیار نییه
تاگ : ڕه‌نگاوڕه‌نگ‌
هه‌واڵه‌کان
ناوەندی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی سەربەستیی کوردستان
عارف باوەجانی
ناوەندی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی سەربەستیی کوردستان
عارف باوه‌جانی
بەیاننامەی هاوبەشی ٣ پارتی کوردستانی
پارتی سه‌ربه‌ستیی کوردستان
کاناڵی ئەلیوم

پارتی سه‌ربه‌ستیی کوردستان ©