ماوه‌ێکه ره‌وشی که‌رکوک روو له خراپتر ده‌کات و هه‌فته نيه چه‌ند ئۆتۆمبيلێکی مينرێژکراوی تيا نه‌ته‌قێته‌وه‌و خه‌ڵکانێکی زۆر نه‌بنه قوربانی ئه‌و کاره تيروريستيانه. دياره پێش وه پاش هه‌ر کارێکی تيروريستی له‌م جۆره چه‌نده‌ها تاوانبار و گومانلێکراو ده‌ستگيررده‌کرێن، به‌ڵام هه‌مووو هه‌و هه‌ڵمه‌تانه نه‌يانتوانيوه تاکو ئێستا ئه‌م کاره تيروريستيانه بنبر بکات.
ماوه‌ێکه ره‌وشی که‌رکوک روو له خراپتر ده‌کات و هه‌فته نيه چه‌ند ئۆتۆمبيلێکی مينرێژکراوی تيا نه‌ته‌قێته‌وه‌و خه‌ڵکانێکی زۆر نه‌بنه قوربانی ئه‌و کاره تيروريستيانه. دياره پێش وه پاش هه‌ر کارێکی تيروريستی له‌م جۆره چه‌نده‌ها تاوانبار و گومانلێکراو ده‌ستگيررده‌کرێن، به‌ڵام هه‌مووو هه‌و هه‌ڵمه‌تانه نه‌يانتوانيوه تاکو ئێستا ئه‌م کاره تيروريستيانه بنبر بکات. شاری که‌رکوک پاش هه‌ڵبژاردنه‌کانی پار وپه‌سه‌ندکردنی ده‌ستووری تازه‌ی عيراق ره‌وشی به‌ره‌و خرپاتر رۆێشت و هه‌رچی گروووپه تيروريست و شۆڤينێکانی ناو عيراق هه‌يه ناره‌زاێکی زۆريان سه‌باره‌ت به ماده‌ی 140 ئه‌م ده‌ستووره ده‌ربری که تيايدا وه له‌رێگاێکی ياسايه‌وه چاره‌سه‌رێک بۆ کێشه‌ی که‌رکوک و ناوچه ته‌عريبکراوه‌کانی تری کوردستان داده‌نێت. که‌رکوک نه‌ک ته‌نها له رووی ئابووريه‌وه شارێکی گرنگه‌وه ده‌سه‌ڵاته يه‌ک له‌دوايه‌که‌کانی به‌غدا که هه‌ميشه له ناوچه‌کانی ناوه‌راست و رۆژئاوای بێ نه‌وه‌ت و هه‌ژاره‌وه هاتوون پرۆسه‌ی ته‌عريب و پاکتای نه‌ژاديان تيا ئه‌نجامداوه به‌ڵکو ده‌روازه‌ێکی گرنگی ئه‌و فه‌لسفه شۆڤينيزمانه‌ی عه‌ره‌به بۆ داگيرکردن و ده‌ستگرتن به‌سه‌ر خاکی ئه‌مو ئه‌و. که‌رکوک له رووی ستراتيجيه‌وه ناوچه‌ێکی گرنگه‌و به‌هۆی ته‌ختايی ناوچه‌که‌ی ده‌ستگرتن به‌سه‌ريا کارێکی ئاسانه له رووی سه‌ربازيه‌وه بێجگه له‌وه‌ی که ئه‌م شاره زۆرينه‌ی خه‌ڵکه‌که‌ی کوردن پێکهاته‌ی تری وه‌ک تورکمان و کلدوئاشوريشی تيايه که ده‌سه‌ڵاتدارانی به‌غدا هه‌ميشه هه‌وڵيانداوه ناکۆکی له نێوان کورد و ئه‌م پێکهاتانه درووست بکه‌ن.
دياره له ماوه‌ی هه‌شتا ساڵی رابردووی ده‌سه‌ڵاتدارانی به‌غدای سوونه‌ی شۆڤينيزم ديموگرافی ئه‌م شاره شێواوه، به‌ڵام دوا ده‌سه‌ڵاتی به‌غدا که به‌عسی بوو به‌رنامه‌و پرۆسه شۆڤينێکانی له هه‌موو ئه‌وانی تر ترسناکتر بوه له که‌رکوک. به‌عس ده‌يويست له ماوه‌ێکی زۆر کورت و به شێوه‌ێکی زۆر درندانه ئه‌و پرۆسه شۆڤينيزمه ئه‌نجام بدات که ساڵانێکی زۆر کاری بۆ ده‌کرا. هه‌موومان ده‌زانين سياسه‌تی شۆڤينی به‌عس چی شیوازێکی له خۆی گرتبوو. ئه‌م سياسه‌تی ته‌عريبه‌ی له که‌رکوک و ناوچه کوردستانێکانی تر ئه‌نجامده‌درا پاڵنه‌رێکی باش بوو بۆ هه‌موو ئه‌و ده‌سه‌ڵاتدارانه‌ی تری ناوچه‌که که دژ به کورد و مافه‌کانيين، سياسه‌تی به‌عس بێجگه له‌وه‌ی که بۆته زه‌مينه‌و فه‌لسه‌فه‌ی توندی هێزه سياسێکانی تری ئه‌مرۆی ناو عيراق که هه‌ندێکيان به‌ناوی ئيسلامی و هه‌ندێکی تريان به‌ناوی ناسيوناليستی جۆراوجۆره‌وه بانگه‌واز و به‌رنامه‌ی سياسی بۆ داده‌رێژن.
پاش رووخانی به‌عس و سه‌روژێرکردنی هه‌موو ئه‌و دامووده‌زگا داپڵۆسه‌رانه‌ی،کورد وه‌ک هاوپه‌يمانێک رۆڵێکی گرنگی له پێکهێنانی ده‌وڵه‌تی تازه‌ی عيراق بينی که ئه‌نجامه‌که‌ی ئه‌و ده‌ستووره بوو که مافی هه‌موو تاک و پێکهاته‌کانی ناو ئه‌م وڵاته ده‌پارێزێ. ده‌ستوورێک که ميله‌تانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست سه‌ده‌ها ساڵ بوو خه‌ونيان پێوه ده‌بينی. بێجگه له‌وه‌ی که کورد هاوپه‌يمانێکی گرنگی ئه‌مريکا بوو له رووخانی به‌عس که زۆر له‌و هێزانه‌ی ئه‌مرۆی ناو عيراقی دۆستی ئه‌مريکا ئه‌و هاوپه‌يمانی و هاوکاریکردنه‌ی کورديان به خزمه‌تکردنی بێگانه‌و دوژمنانی نه‌ته‌وه‌ی عه‌ره‌ب ناوده‌برد، کورد رۆڵێکی گرنگی له نزيکردنه‌وه‌ی هه‌موو ئه‌و هێزانه‌ی ناو عيراقی ئه‌مرۆش بينیوه‌و بێ بوونی کورد عيراق ره‌وشێکی ترسناکتری به‌خۆه ده‌دی. دياره کورد پاش هه‌موو ئه‌و قوربانی و خزمه‌ته‌ی پیش وپاش رووخانی به‌عس کردوێتی به‌رامبه‌ر هه‌موو ئه‌و هێزه سياسيانه‌ی ئه‌مرۆی ناو عيراق که‌چی ئێستا زۆر له‌م لايه‌نانه خه‌ريکه له هه‌ندێ به‌ڵینه‌کانی خۆيان پاشگه‌ز ده‌بنه‌وه که ێکێکيان گه‌رانه‌وه‌ی شاری که‌رکوک و ناوچه ته‌عريبکراوه‌کانی تره بۆ سه‌ر هه‌رێمی کوردستان.
له‌م ماوه‌ی سێ ساڵی پاش رووخانی به‌عس کورد خواستياری چاره‌سه‌رکردنێکی ئاشتيانه‌ی کێشه‌ی که‌رکوک و ناوچه ته‌عريبکراوه‌کانی تر بو، بۆيه له‌سه‌ر ماده‌ی 58 کۆن و 140 ئه‌مرۆ رێکه‌وت بۆ ئه‌وه‌ی له‌م رێگه‌وه‌و بێ هيچ توندوتيژێک ئه‌م کێشه‌يه چاره‌سه‌ر بکرێت. ماده‌ی 58 که هه‌موو هێزه سياسیکانی ناو عيراق په‌سه‌نديان کرد هيچ کام له خاڵه‌کانی جێبه‌جێ نه‌کراو هه‌ردوو حکومه‌ته‌که‌ی (اياد علاوی) و (جعفري) تا توانيان ئاسته‌نگيان ده‌خسته رێ يان خۆيان له جێبه‌جێکردنی ده‌دزيه‌وه. ئه‌م هه‌ڵوێست و سياسه‌تانه‌ی هه‌ردوو حکومه‌ته‌که‌ی علاوی و جه‌عفه‌ری پاڵی به هه‌موو ئه‌و لايه‌نه شۆڤينيانه‌ی ناو عيراق و هه‌ندێ وڵاتانی ناوچه‌که نا بۆ ئه‌وه‌ی زياتر دژ به ئاسايکردنه‌وه‌و گه‌رانه‌وه‌ی که‌رکوک و ناوچه ته‌عريبکراوه‌کانی تر راوه‌ستن.
بێجگه له‌و سياسه‌ته چه‌وتانه‌ی هه‌ردوو حکومه‌ته‌که‌ی پێشووی عيراق، خودی کورد نه‌يتوانی به‌گوێره‌ی پێويست له‌گه‌ڵ رووداوه‌کان مامه‌له بکات. هه‌ردوو هێزه گه‌وره‌که‌ی کوردستان له سه‌ره‌تاوه، هه‌ريه‌که دوور له يه‌ک ده‌نگی و يه‌ک سياسه‌ت کاريان له‌م شاره ده‌کرد و نه‌يانتوانی وه‌ک پێويست تيمێکی هاوبه‌ش بۆ رێکخستنی کاره‌کان درووست بکه‌ن. دياره دوو ئيداره‌ی له کوردستان هۆێکی تری ئه‌و ناهه‌ماهه‌نگی و بێ يه‌کده‌نگيه بوو، که ده‌بوايه يه‌کسه‌ر ئه‌نجامبدرايه‌و چاوه‌روانی ييکگرتنه‌وه‌ی هه‌ردوو ئيداره‌که نه‌کرايه. دامه‌زراندنی خه‌ڵکی له دامووده‌زگاکانی ئاسايشی ناو شاره‌که بێ ره‌چاوکردنی توانای ئه‌و خه‌ڵکانه ئه‌نجامده‌درێت و هه‌رچی لێپرسراوانی شاره‌که‌يه ته‌نها بير له ده‌سه‌ڵاته حيزبی و ئابورێکانيان ده‌که‌نه‌وه. نه‌بوونی هه‌ڵوێستیکی توندی هێزه کوردستانێکانيش دژ به‌و رووداو هه‌ره‌شانه‌ی دووچاری که‌رکوک بۆته‌وه به شیوازێکی خراپ له لايه‌ن هێزه شۆڤينێکان ده‌خۆێنرێته‌وه. هه‌رچی خه‌ڵکی ئاواره‌ی کوردی ئه‌م شاره هه‌يه که پاش رووخانی به‌عس گه‌راونه‌ته‌وه هيچ ئاورێکی ئه‌وتۆيان لێندارێته‌وه‌و تاکو ئێستاش زۆربه‌ی زۆريان له ئۆردگا نائينسانێکانی ئه‌م شاره شه‌و ده‌به‌نه سه‌ر. زۆر له‌م ئاواره کوردانه هيچ ئومێدێکی ئه‌تۆيان به دوراۆژێکی باشتر و ئاسوده‌تر نه‌ماوه‌و له‌و باوه‌ره‌شدان که ده‌سه‌ڵات ته‌نها بيير له خۆی و ده‌وروپشتی ده‌کاته‌وه. ئه‌م په‌رواێزکردنه‌ی ئاواره‌کان بۆته هۆی دووره‌په‌رێزيان له ده‌سه‌ڵاته کوردێکه‌ی شاره‌که‌و هيچ جۆره نزيکبوونه‌وه‌ێک له نێوان ده‌سه‌ڵات و کێشه‌کانيانیی خۆيان نابينن.
ئه‌مرۆ که‌رکوک و ناوچه ته‌عريبکراوه‌کانی تر دووچاری هه‌ره‌شه‌و مه‌ترسێکی زۆر بۆنه‌ته‌وه که شۆڤينێکان به ئاشکراو بێ هيچ ترسێک کاره‌کانيان تيا ئه‌نجام ده‌ده‌ن. چه‌ند جارێکه پاشماوه‌کانی به‌عس و لايه‌نه شۆڤينێکان له رێگای عه‌ره‌به هاورده‌کانه‌وه کۆبوونه‌وه‌و چالاکی جياواز له ده‌ورووپشتی که‌رکوک ئه‌نجام ده‌ده‌ن و به ئاشکرا دژ به گه‌رانه‌وه‌و ئاسياکردنه‌وه‌ی ره‌وشی شاره‌که هه‌ڵوێستی خۆيان ده‌رده‌برن. چه‌ند جارێکه ئه‌م لايه‌نانه داوای گه‌رانه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتی به‌عس ده‌که‌ن و له‌گه‌ڵ هه‌ندێ لايه‌نی ناو شاره‌که که له لايه‌ن هه‌ندێ وڵاتانی ناوچه‌که‌وه هاوکاری ده‌کرێن هاوکاری و به‌رنامه‌ی سياسی داده‌رێژن بۆ دژايه‌تیکردنی کورد و جێبه‌جێکردنی ماده‌ی 140ی ده‌ستوور. هه‌ندێ له عه‌ره‌به هاورده‌کانی لايه‌نگيری به‌عس ناوچه‌کانی خۆيان کردۆته لانکه‌و پايگای هه‌موو ئه‌و لايه‌نانه‌ی رۆژانه کاری تيروريستی له که‌رکوک ئه‌نجامده‌ده‌ن. ئه‌مانه له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و لايه‌نانه‌ی که دژی کوردن، يان دژ به سيستێمه تازه‌که‌ی عيراق ومانه‌وه‌ی هێزه‌کانی ئه‌مريکان کارده‌که‌ن. ئه‌م لايه‌نانه هه‌ڵوێست و سياسه‌ته‌کانيان له‌گه‌ڵ هه‌ندێ له شۆڤێنێکانی تری به‌غدا که هه‌ندێکيان ده‌سه‌ڵاتی زۆريان له دامووده‌زگاکان هه‌يه هاوکاری ده‌که‌ن و رۆژ به‌رۆژ ره‌وشه‌که ئاڵۆزتر ده‌که‌ن.
بێجگه له هه‌موو کاره تيروريستێکان که له که‌رکوک ئه‌نجامده‌درێت، ئه‌م لايه‌نانه له‌گه‌ڵ شۆڤينيزمه‌کانی به‌غدا رۆژ نيه ئاستنه‌گ له رێگای هاتنی سووته‌مه‌نی بۆ که‌رکوک وناوچه کوردستانێکانی تر درووست نه‌که‌ن، يان بری ئه‌و پاره‌وه کاره‌بايه‌ی که پێويسته بۆ که‌رکوک نه‌برن. ئه‌مانه له رێگای هاوکاری هه‌مه‌جۆره‌يان له‌گه‌ڵ يه‌ک جه‌نده‌ها جار هه‌وڵی به‌رده‌وامی پرۆسه‌ی ته‌عريبيان داوه له که‌رکوک، چی له رێگای دامه‌زراندنی کارمه‌ند و فه‌رمانبه‌ری تازه‌ی عه‌ره‌ب بێت يان هه‌وڵدان بۆ دوورخستنه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌ره کورده‌کان له دامووده‌زگاکانی شاره‌که. جار نيه له رێگای ميدياکانه‌وه گوێمان له ناره‌زای ئه‌نجوومه‌نی پارێزگاو شاره‌وانی که‌رکوک نه‌بێت دژ به سياسه‌ته‌کانی به‌غدا که هه‌وڵی ئاسته‌نگ درووستکردنن به‌رامبه‌ر جێبه‌جێکردنی ماده‌ی 140 يان هه‌وڵ بۆ به‌رده‌وامبوونی پرۆسه‌ی ته‌عريب ده‌که‌ن له که‌رکوک..
هه‌رچی ئه‌مريکايه تاکو ئێستا زۆر زيره‌کانه توانيوێتی کێشه‌ی که‌رکوک و ناوچه ته‌عريبکراوه‌کانی تر بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆی بقۆزێنێته‌وه. ئه‌مريکا هه‌ر له رۆژی يه‌که‌می رووخانی به‌عسه‌وه دژ به‌ده‌رکردنی عه‌ره‌به هاورده‌کان وه‌ستاو هه‌رچی ئه‌وانه‌ی که پياوی به‌عس بوون و له‌گه‌ڵ رووخانی به‌عس له شاره‌که هه‌ڵهاتبوون و ده‌ستێکی باڵايان له کوشتن و ئه‌شکه‌نده‌دانی کوردی که‌رکوک هه‌بووه، ئازادانه‌و بێ هيچ ترسێک گه‌راونه‌ته‌وه‌و به‌رنامه‌ی بۆگه‌نی خۆيان داده‌رێژن. ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ی ئه‌مريکا به‌رامبه‌ر که‌رکوک رۆژ به‌رۆژ خراپتر ده‌بێت، تاکو وای لێهاتوه که ده‌سه‌ڵاتدارانی واشنتون خه‌ريکه له فيدراليه‌تی کوردستانيش پاشگه‌ز ده‌بنه‌وه.
راسته توانا سه‌ربازی و سياسێکه‌ی کورد له ناوچه‌که سنوورداره، به‌ڵام ئه‌مرۆ هێزێکه له عيراق که ده‌توانێت زۆر له هاوسه‌نگه سياسێکان بگۆرێت بۆ قازانجی خۆی ئه‌گه‌ر بێتوو هه‌ڵوێستێکی توندتر به‌رامبه‌ر هه‌موو ئه‌و لايه‌نانه بگرێت که به‌رنامه‌ی ترسناک بۆ دوارۆژی کورد داده‌رێژن. گوێزانه‌وه‌ی شه‌ری ناوخۆی عيرا ق بۆ که‌رکوک و ناوچه کوردستانێکانی تر کاره‌ساتی گه‌وره‌ی به‌دواوه ده‌بێت، بۆيه هێزه کوردستانێکان ده‌بێت زۆر به راشکاوی ناره‌زای و ئه‌و هه‌ڵوێسته تونده‌يان بگه‌ێننه ده‌سه‌ڵاتدارانی ئه‌مريکا، ناوچه‌که و به‌غدا. بێده‌نگبوونی زياتری کورد به‌رامبه‌ر ئه‌م رووداوانه له قازانجی کورد نيه‌وه کێشه‌کان رۆژ به‌رۆژ قوڵتر ده‌بێت ئه‌و کاته‌ش ناتوانيين خۆمان به‌رامبه‌ر به‌رنامه‌کانی تری دوژمن رابگرين.
[email protected]
ژماره‌‌‌ی وتسئاپ 
